در سی و ششمین جشنواره فیلم ایل چینما رتیراتو (سینمای دوباره کشف‌شده) در شهر بولونیای ایتالیا، چند اثر مهم از تاریخ سینمای ایران که به‌تازگی مرمت‌شده‌اند برای اولین بار به نمایش عمومی درخواهند آمد.
یک آتش ، ابراهیم گلستان (۱۳۴۱)
نسخه مرمت‌شده فیلم «یک آتش»، ساخته ابراهیم گلستان برای اولین بار و به زبان فارسی (نسخه‌های بیشتر دیده‌شده این فیلم به زبان انگلیسی هستند) به نمایش درمی‌آید.
یک آتش که در فاصله سال‌های ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۱ ساخته‌شده است، روایتی است از مهار یکی از بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های چاه‌های نفت در اهواز. این فیلم با آنکه اولین تجربه فیلم‌بردارش، شاهرخ گلستان، و اولین تجربه فروغ فرخزاد در تدوین
فیلم است، فراتر از گزارش صرف، روایتی از تلاش انسان در برابر قدرت طبیعت را به تصویر می‌کشد.
یک آتش در سال ۱۹۶۱ (۱۳۴۰) در جشنواره ونیز به نمایش درآمد و برنده جایزه مرکور طلایی شد. امسال در این جشنواره برای اولین بار نسخه اصلی فیلم به زبان فارسی با صدای اسدالله پیمان به نمایش گذاشته
می‌شود. بازسازی این فیلم را سینما تک بولونیا به عهده داشته است.
احسان خوشبخت، از مدیران هنری این جشنواره درباره پیدا کردن نسخه با گفتار متن فارسی فیلم چنین توضیح می‌دهد: «ما می‌دانستیم که این اولین فیلم ابراهیم گلستان بوده است که در جشنواره ونیز به نمایش درآمده است. جشنواره ونیز کپی فیلم‌های به نمایش درآمده را در آرشیو خود نگه می‌دارد. کپی موجود از این فیلم در آرشیو جشنواره ونیز، گفتار متن فارسی دارد. ما برای مرمت فیلم از کپی موجود در آرشیو جشنواره ونیز، صدای فارسی و از کپی تمیز دیگری که زیرنویس چسبیده نداشت، تصویر را برداشتیم و از مجموعه آن‌ها به نسخه ترمیم‌شده حاضر رسیدیم.»
در غربت، سهراب شهید ثالث( ۱۳۵۴)
فیلم مهم دیگر، که نسخه ترمیم‌شده آن برای اولین بار به نمایش درخواهد آمد، «در غربت» ( دور از خانه) ساخته سهراب شهید ثالث در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۵) است. این فیلم بعد از موفقیت‌های بین‌المللی فیلم طبیعت بی‌جان و تلاش‌های ناموفق شهید ثالث در به پایان رساندن چند فیلم در ایران، اولین فیلمی است که او در خارج از ایران با سرمایه‌گذاری مشترک کانون سینماگران پیشرو ایران و شرکت آلمانی پرو ووبیز و در آلمان ساخت.
این فیلم با بازی پرویز صیاد در نقش مهاجری ترک که همراه خانواده‌اش به آلمان مهاجرت کرده است، تلاش مهاجران را برای سازگار شدن با محیط جدید به تصویر می‌کشد.
این کپی‌ها اولیه، که به آن‌ها پرینت‌های وینتج گفته می‌شود، خصوصاً برای کار مرمت فیلم، نسخه‌های مناسبی برای تطبیق رنگ و نور و صدای فیلم هستند. پرینت فیلم چشمه را هنری لانگوا در سینما تک پاریس نگه داشت و زیرنویس فرانسه دارد.»
آقای آوانسیان از سینماگران ارمنی سینمای ایران است و می‌توان دل‌مشغولی او با فرهنگ ارمنی را به‌وضوح در آثارش دید. خصوصیتی که در آثار ساموئل خاچیکیان، دیگر فیلم‌ساز ارمنی ایرانی (مرور بر آثار او در سال ۲۰۱۷ در همین جشنواره برگزار شده بود.) به‌هیچ‌وجه در این حد سراغ نداریم. می‌توان گفت آثار آقای آوانسیان از جهت بررسی موقعیت هنرمند ارمنی در جامعه ایران اهمیت زیادی دارند.
درشکه‌چی، نصرت کریمی ( ۱۳۵۰)
فیلم درشکه‌چی که در سال ۱۳۵۰ (۱۹۷۱) به کارگردانی نصرت کریمی و بازیگری نصرت کریمی کریمی و شهلا ریاحی تولید شده است، اثری است که در حد فاصل فیلم‌های موج نو و فیلم‌های عامه‌پسند دوران خودش قرار می‌گیرد.
این فیلم در ظاهر، یک کمدی خانوادگی درباره افت‌وخیزهای مردی است که بعد از فوت شوهر زنی که از قدیم دوست داشت، در تلاش برای ازدواج با اوست اما از جهت کارگردانی، فیلم‌برداری و کیفیت و استفاده از زبان سینما فراتر از کمدی‌های عامه‌پسند قرار می‌گیرد و تصویری از زندگی، اعتقادات و دغدغه‌های طبقه‌ای خاص در دوره و زمانه خودش به نمایش می‌گذارد.
به گفته ترمیم کنندگان فیلم: «درشکه چی را سازمان سینمایی فرانسه (سه ان سه)، با حمایت و اجازه بابک کریمی، فرزند کارگردان، که در ضمن بازیگر کودک این فیلم هم بوده، ترمیم کرده است. این فیلم اولین فیلم ایرانی است که باکیفیت ۵ کی اسکن شده است و به این ترتیب جزییات بسیار بالایی از پوزیتیو فیلم را حفظ کرده است.»
به نظر احسان خوشبخت، نمایش فیلم‌هایی چون درشکه‌چی که در زیر سایه فیلم‌های شناخته‌شده‌تر، مهجور واقع می‌شوند از جهت حفظ و نگه‌داری فرهنگ سینمایی برای نسل های بعدی اهمیت دارد. به گفته او این دست آثار سینمایی، بیشتر در معرض بی‌توجهی و فراموشی هستند و هم‌زمان با از دست رفتن آن‌ها، بخشی از فرهنگ و تاریخی که در این آثار ثبت‌شده هم برای نسل‌های بعد از دست خواهد رفت.
جشنواره ایل چینما رتیواتو با همکاری سینما تک بولونیا و مرکز مرمت آثار سینمایی بولونیا، از اصلی‌ترین جشنواره‌های نمایش آثار کلاسیک تاریخ سینمای جهان و امکانی برای دیدن جدیدترین آثار مرمت‌شده تاریخ سینمای جهان است. از جمله فیلم‌های دیگر، که لابراتوار سینما تک بولونیا با همکاری با ارگان‌های دیگر مرمت کرده و امسال به نمایش درمی‌آیند، دیکتاتور بزرگ ساخته چارلی چاپلین، واکسی ساخته ویتوریو دسیکا، آل ساخته لوئیس بونوئل و دنباله‌رو ساخته برناردو برتولوچی است.
جشنواره ایل چینما رتیراتو از ۲۵ ماه ژوئن تا ۳ ژوئیه برگزار خواهد شد.