نهاد رسانه‌ای انترنیوز با نشر گزارشی گفته است که از زمان حاکمیت مجدد امارت اسلامی، اعتماد مردم به رسانه‌ها کاهش یافته است
بر اساس گزارش این نهاد که روز سه شنبه دوم جنوری (۱۲ جدی) نشر شد، حاکمیت مجدد امارت اسلامی، منجر به محدودیت‌های عمده در آزادی‌های شخصی و متعاقباً دسترسی به رسانه‌ها و اطلاعات شده است، ضمنا تقریباً نیمی از رسانه‌ها فعالیت خود را متوقف کردند یا استخدام خبرنگاران به ویژه زنان را به شدت کاهش دادند.
به گفته منبع، بسیاری از افراد در نقاط شهری از طریق رسانه‌های اجتماعی و در روستاها به گونۀ شفاهی خبرها و اطلاعات را دنبال و شریک می‌کنند.
در این گزارش آمده است، پس از روی کار آمدن دولت موقت برخی از رسانه‌ها مسدود شده اند و رسانه‌های فعال نیز از سوی مقام‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ با محدودیت روبه‌رو اند، تعداد خبرنگاران زن در رسانه‌ها کاهش یافته است و از همین رو حتا شهروندان از ترس نیز در شبکه‌های اجتماعی و در ارتباطات روزانه‌شان اقدام به خودسانسوری می‌کنند.
این تحقیق که از ماه می تا جولای 2023 صورت گرفته، همچنان نشان می‌دهد که ممنوعیت زنان و دختران از آموزش، تحصیل و کار حتا آنان را از دریافت اطلاعات از منابع دیگر مانند مکاتب و آرایشگاه‌ها محروم کرده است.
در گزارش آمده که محتوای رسانه‌ها در افغانستان در معرض سانسور و خودسانسوری قرار گرفته که در نتیجه اعتماد عموم به منابع اطلاعاتی و دسترسی به اطلاعات قابل اعتماد کاهش یافته‌است
این تحقیق بر اساس مصاحبۀ تلفنی و حضوری با ۹۹۷ زن در ۳۴ ولایت از ماه می تا جولای ۲۰۲۳ انجام شده است.
بر اساس یافته‌های این سازمان، ۸۲ درصد از ساکنان شهری دارای تلویزیون بوده اند، در حالی که این رقم در قریه‌ها کمتر از ۵۰ درصد بوده است. اما میزان استفاده از رسانه‌های شنیداری بین روستا و شهر یکسان بوده است.
بر اساس یافته‌های این تحقیق، در این دوره، نهادهای رسمی (سازمان‌های صحی و بشردوستانه) و نهادهای غیررسمی (مساجد، شوراها، وکیلان گذر و مکاتب) معتبرترین منابع اطلاعاتی برای مردم بوده‌اند.
در بخشی از این تحقیق آمده: “اعتماد به رسانه‌های دولتی، رسانه‌های خصوصی، اخبار آنلاین و محتوای خبری به اشتراک گذاشته شده به صورت آنلاین و از طریق رسانه‌های اجتماعی کاهش یافته است.
همچنان میزان اعتماد زنان به رسانه ها نسبت به مردان به‌گونه جشم‌گیری کاهش یافته‌است.”
اینتر نیوز افزوده است که 68 درصد زنان افغان در مورد حقوق‌شان و 67 درصد آنان در مورد آموزش، اطلاعات کافی ندارند.
در این گزارش همچنان آمده است که 64 درصد مردان در افغانستان نیازمند دریافت اطلاعات در مورد شغل و معیشت و 59 درصد آنان هم در تلاش کسب اطلاعات در مورد کمک‌های بشردوستانه هستند.
این درحالی است که مرکز خبرنگاران افغانستان قبل از این با نشر گزارشی گفته است که فشار دولت سرپرست بر خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
درعین حال سازمان گزارشگران بدون مرز نیز به تازگی در گزارشی گفت که افغانستان از جمله سخت‌ترین کشورها برای خبرنگاران است و خبرنگاران در افغانستان به اتهام جاسوسی بازداشت و زندانی می‌شوند.
این سازمان گفته است که که حداقل ۲۱ خبرنگار طی سال گذشته میلادی (۲۰۲۳) در افغانستان بازداشت شدند که سه نفر از آنها هنوز در زندان به سر می‌برند.
آمار سازمان گزارشگران بدون مرز نشان می‌دهد که در دو سال گذشته صدها رسانه در افغانستان مسدود شده و ۸۰۰۰ خبرنگار که ۸۰ درصد شان زنان اند، کار خود را ترک کرده اند.
این سازمان گفته است که در دوسال پسین، از جمله ۵۴۷ رسانه، ۸۰ شبکۀ تلویزیونی، ۱۳۷ شبکه رادیویی و ۱۳ خبرگزاری از فعالیت باز مانده اند
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی دولت سرپرست محتوای گزارش انترنیوز را رد می‌کند و مدعی است که رسانه‌ها آزادی خودشان را دارند، اما باید ارزش‌های ملی و اسلامی را مراعات کنند:
به نقل از رادیو آزادی، مجاهد گفته است: «اکنون رسانه‌ها اختیار خودشان را دارند، اما باید برخی ارزش‌ها را در نظر بگیرند، ارزش‌های ملی، اجتماعی و اسلامی افغانستان باید توجه شود و از شایعه‌افگنی و پروپاگند خودداری کنند، چرا که اعتبار رسانه‌شان پائین می‌آید.»
حامیه نادری
آژانس خبری گردش اطلاعات
