بی‌برقی در شهر کابل از یک‌سو و سرد شدن هوا که شرکت برق برشنا را برای اجرای برنامه‌های زمستانی غافل‌گیر کرده از سوی دیگر، باعث شده است که در روزهای اخیر پرچوی‌های برق بیشتر شود و مردم ساعت‌ها منتظر آمدن برق بمانند، ضمناً با آمدن فصل سرما، علاوه بر سردی هوا، بلند بودن قیمت مواد سوخت، افزایش هزینۀ برق، کمبود و پرچوی های طولانی برق نیز باعث افزایش مشکلات برای شهروندان شهرکابل شده است. شماری از پایتخت نشینان، می‌گویندکه در یکماه اخیر بسیاری از ساحات شهر، از اثر پرچوی‌های دوامدار برق با مشکلات زیادی روبرو شده است.
این در حالی است که سال‌های قبل در این وقت سال نیز شهروندان از افزایش پرچوی‌ها شکایت می‌داشتند و ریاست برق را متهم به بی‌عدالتی در توزیع برق می‌کردند.
نادیه فرخزاد باشندۀ ساحه ریشخور ناحیه هفتم شهر کابل از افزایش پرچوی‌ها طی یک ماه اخیر شکایت داشته میگوید: “هرسال با آمدن فصل زمستان پرچوی‌ها افزایش می‌یابد، متاسفانه در فصل سرما نبود برق یک مشکل بسیار کلان است.”
خانم فرخزاد ریاست برق را به بی عدالتی در توزیع برق متهم کرده و افزود: “متاسفانه که ما در 24 ساعت که بسیار برق داشته باشیم 8 ساعت متباقی را بی برق استیم، هم در تمام روز و هم شب که بسیار ضروری است بی برق می‌باشیم.”
به گفته وی، در کل چهار ساعت در جریان روز و کمتر از چهار ساعت از طرف شب برق دارند.
وی میگوید که به دلیل مشکل فوق و افزایش پرچوی‌ها، ناچار شده برای مراقبت از بیمارش، سولر خریداری کند.
محمودشاه ظاهری باشندۀ ساحه پروژه جدید ناحیه یازدهم شهرکابل میگوید که نه حالا و نه در نظام پیشین در مناطق شان پرچوی‌های دوامدار وجود داشت، اما به استثنای حالاتی که پایه تخریب می‌شد و برق عمومی کابل قطع می‌گردید.
وی میگوید: «برق هیچ نیست، آدم را خیلی جگرخون می‌کند. این را به نیست حساب کن. چه رقم برق است؟ چند ساعتی می‌آید که به درد نمی‌خورد. برای ما بسیار مشکل است، در خانه مریض داریم.»
اسماعیل صافی، باشنده‌ی ناحیه نزدهم شهر کابل، نیز میگوید در حالی که به دلیل سرد شدن هوا و پیشواز فصل سرما، نیاز به برق بیشتر شده؛ اما ساعت‌هایی که به برق دست‌رسی دارند، کاهش یافته است.
او میگوید که در روز، تنها چهار یا پنج ساعت به برق دست‌رسی دارد. «از یک طرف گرمی و از طرف دیگر بی‌برقی، برای ما بسیار مشکل ایجاد کرده، باید برق باشد تا مردم از گرم کننده ها استفاده کنند و تاثیر سردی کمتر شود.»
سمیه رادفر، باشنده‌ی ناحیه اول شهر کابل، میگوید که به دلیل افزایش پرچوی برق، این روزها نمی‌تواند از آن استفاده ببرد. او میگوید: «پرچوی برق بیشتر شده است و از ساعت ۱۱ پیش از چاشت تا چهار عصر، برق داریم؛ اما نیاز نداریم. بعد از آن که شب میشود، برق ما می‌رود در زمانی که به آن نیاز داریم.»
مرضیه روفی باشنده ناحیه نزدهم شهر کابل نیز از این ناحیه شکایت داشته و میگوید:”برق یک شب است، یک شب نیست. صبح قطع میشود، عصر می‌آید. عصر می‌رود، صبح می‌آید. دولت باید برق را به گونهء دوامدار توزیع کند”. وی در ادامه صحبت های خویش افزود: “چند روز میشود که برق بسیار خراب شده و پرچوی آن زیاد ،مردم هم فقیر استند و توان خریدن جنراتور و تیل را ندارند، اگر برق باشد تا حدی مشکل حل می شود.”
همچنان، صفدرعلی حسینی یک تن از باشنده‌گان ناحیه سیزدهم شهر کابل میگوید، برنامۀ منظمی برای توزیع برق وجود ندارد، پرچوی‌ها در تمام مناطق یکسان نیست.
وی‌افزود: “شب‌ها شده که برق پنج دقیقه آمده و پس رفته، وقتی می‌آید که همه در خواب می‌باشیم و قبل از آذان صبح و پیش از ساعت ۴ دوباره قطع میشود ، تقسیم اوقات منظم برای برق وجود ندارد.”
اقای حسینی در ادامه گفت، با سرد شدن هوا بی برقی یک از مشکلات بسیار جدی می‌باشد که امارت اسلامی باید در این مورد یک پلان مدون/عملی و برنامۀ منظم بسازد تا تمام شهروندان به صورت عادلانه از برق استفاده کنند.
مریم رحمدل از باشنده‌گان ناحیه پنجم شهر کابل نیز در مورد مشکل بی برقی گفت: “از نبود برق در این هوای سرما شکایت دارم هوا بسیار سرد است و باید که مسؤولین توجه کنند، این روزهای سرد برق نرود واقعا تمام مردم به عذاب است، از دست این بی برقی به مشکلات زیاد مواجه هستیم، حتا درست خوابیده هم نمی‌توانیم خواست ما این است که مسؤولین توجه کنند و برق را قطع نکنند.”
وی می‌افزاید، در توزیع برق اصل موضوع عدالت کار گرفته نمی‌شود، برخی مناطق و نواحی شهرکابل ساعات پرچوی کم است، اما در برخی مناطق بسیار زیاد می‌باشد.
همچنان مقدس سلطانی باشندۀ ناحیه سوم شهر کابل میگوید: “در جریان روز و هم در جریان شب پرچوی داریم، ولی در جریان شب پرچوی‌ها طولانی نمی‌باشند، قسمی که در دیگر مناطق پرچوی‌های بسیار طولانی می‌باشد.”
درهمین حال افزایش پرچاوی برق در کشور، علاوه بر بروز مشکلات در عرصه های مختلف و ایجاد نگرانی شهروندان، عرضۀ خدمات صحی و شغلی را در پایتخت مختل ساخته و در برخی حالات، حتی باعث مرگ بیماران نیز شده است.
احمدسمیر (نام مستعار) یکی از مسولین بیمارستان های خصوصی می افزاید در حالات گرمی و سردی، برق زندگی انسان است؛ بخاطری که برای تداوی مریضان، اولین نیاز مهم اکسیجن است.
وی افزود:”بدون برق تولید اکسیجن ناممکن است؛ بخاطری که گفته میتوانم که در حالات سخت، برق با زندگی رابطه مستقیم دارد. این در حالی است که وضعیت جوی (سرمای زمستان)در افغانستان مشکلات مردم بسیار زیاد است ،قطع کردن برق، به معنای گرفتن زندگی است.”
سمیر در ادامه میگوید که وی به حیث مسئول بیمارستان، از شرکت ها می خواهد که برای شان اکسیجن برسانند؛ اما اولین بهانۀ آنها نبود برق است و حق به جانب نیز هستند.
فوزیه نصرتیار(نام مستعار) یکتن از مسولین بیمارستان های ویژه زنان گفت: افزایش پرچوی برق در ماه های اخیر، مشکلات جدی و زیادی را در عرضۀ خدماتی طبابت و صحی ایجاد نموده است.
موصوف افزود: “افزایش پرچوی برق، تولید اکسیجن را پایین آورده، کار لابراتوارها را با چالش مواجه کرده و در اکثر شفاخانه ها باعث ایجاد مشکلات شده است.”
وی گفت “هرچند در تمامی مراکز صحی دولتی و شخصی، جنراتور موجود است که در صورت پرچاوی برق، مشکلات را تاحدودی رفع کرده است؛ اما با افزایش پرچوی ها، جنراتور مشکلات شفاخانه، مراکز تشخیصیه و فابریکه های تولید اکسیجن و دوا را به گونۀ شاید و باید حل کرده نمی تواند وعرضۀ خدمات صحی را با چالش مواجه می کند.”
فواد رحمی(نام مستعار) مسول عاجل یکی از بیمارستان های دولتی پیرامون پرچاوی برق و آسیب های آن برای شفاخانه ها گفت: “مشکل دوامدار برق، نه تنها زندگی همشهریان را با چالش مواجه کرده، بلکه عرضه خدمات طبابت در مراکز صحی را نیز مختل نموده است.”
موصوف با اشاره به اثرات ناگوار پرچاوی و مشکل برق برعرضۀ خدمات طبابت، گفت: “برخی بیماران به ونتیلاتور وصل می باشند، شماری اکسیجن می‌گیرند و تعدادی دیگر در سایر ماشین‌ها قرار دارند، اگر برق قطع شود، در کنار اینکه خیلی خطرناک و مضر تمام میشود، باعث مرگ مریضان وخیمی می شود که اکسیجن شان بار، بار قطع می گردد.”
درهمین حال سکتورهای صنعت و تجارت افغانستان از شرکت برشنا و حکومت افغانستان شکایت می‌کنند و می‌گویند که حکومت 20 سال گذشته و اداره برق با وجود کمک‌های بین‌المللی برنامه‌ای طولانی مدت برای حل مشکل برق روی دست نگرفته اند.
صمیم فروغ ، فروشنده لباس گفت:”نبود برق مشکلات فراوانی برای کار من ایجاد کرده است و اکنون به دلیل نبود برق کارهای من تعطیل می‌باشد”.
وی افزود”روزانه دو ساعت برق دولتی وصل میشود که زمان مشخص هم ندارد و اکثر دوکان‌ها انرژی برق خود را از طریق جنراتور تامین می‌کنند که هر کسی توانایی تامین هزینه آن را ندارد، علاوه بر این، این جنراتورها هوای قبلاً آلوده کابل را آلوده‌تر می‌کنند.”
فروغ گفت: “با شروع زمستان پرچوی برق افزایش پیدا می‌کند و در نبود برق هیچ مشتری حاضر نیست وارد دکان شود چرا که هیچ کس لباس را در تاریکی خریداری نمی‌کند.
من از روی اجبار روزانه دوکان خود را باز می‌کنم اما هیچ فروش ندارم”.
محمدالله بهروزمل که فارم مرغ‌داری دارد، گفت:”نبود برق مشکلات فروانی برای سکتور مرغ‌داری فراهم کرده است و اداره برق افغانستان هیچ کارش معلوم نیست.
خواست من از این اداره این است که اگر انرژی برق را تامین نمی‌تواند باید به مردم اعلام کند که تامین انرژی برق مورد نیاز مردم از توان این اداره خارج است تا صنعتکاران انرژی برق خود را از راه‌های دیگر تامین کنند.”
بهروزمل تاکید کرد که اگر برق مورد نیاز فارم‌های مرغ‌داری از برق دولتی تامین نشود، فارم‌داران مرغ مجبور میشود که قیمت گوشت و تخم مرغ را افزایش دهند و ضرر اصلی این افزایش قیمت را مردم متقبل می‌شوند.
مصطفی صدیقی، یکتن از کسبه کاران شهر کابل میگوید:”پرچوی‌های برق بسیار زیاد شده، همین حالا دوکان ما برق ندارد، ساعت هفت صبح که قطع میشود ساعت چهار عصر دوباره وصل میشود، آنهم برای مدت محدود.”
میرویس امینی، یکتن از خوراکه فروشان شهر کابل، میگوید که این روزها، بخشی از درآمدش را برای فراهم‌کردن برق مورد نیاز دکانش هزینه می‌کند.
مهندس شفیع الله قانت مبصر حوزه برق برای رفع پرچوی های کابل گفت: برای حل مشکل برق کابل چندین راه حل وجود دارد که در نخست باید کار لین برق ۵۰۰ کیلووات ازبیکستان به افغانستان تکمیل می‌شد و راه حل دیگر استفاده از انرژی آفتابی توسط صفحات سولری روی بام می‌باشد و باید حکومت برای نصب این سولرها با مردم همکاری کند.
آقای قانت علاوه کرد” تنها راه حل مشکل برق در طولانی مدت تولید انرژی در داخل افغانستان می‌باشد که باید در این زمینه سکتور خصوصی دخیل ساخته شود، چرا که حکومت به تنهایی نمی‌تواند انرژی مورد نیاز افغانستان را تامین کند.”
وی در ادامه صحبت های خویش میگوید: “سکتور خصوصی به دلایل مختلف از جمله عدم حمایت امارت اسلامی و نگرانی از اینکه انرژی تولید شده آنها توسط دولت خریداری نشود، سرمایه گذاری نمی‌کنند، باید این ضمانت به سکتور خصوصی داده شود که انرژی برق تولید شده آنها توسط دولت خریداری میشود.”
همزمان عبدالرازق سبحانی، استاد دانشکده اقتصاد در یکی از دانشگاه های خصوصی میگوید”افغانستان از لحاظ تولید انرژی دارای منابع آفتابی و آبی فراوان است که استفاده مؤثر از این منابع، می‌تواند در بخش انرژی مشکلات را حل کند.”
اقای سبحانی در ادامه گفت:”امارت اسلامی افغانستان باید روی پروژه‌هایی کار کند که باعث تولید انرژی یا برق میشود و اعمار بندها، استفاده از برق بادی و آفتابی می‌تواند افغانستان را از اتکا به برق وارداتی، نجات دهد.”
آقای سبحانی جهت صرفه‌جویی در مصرف برق، توصیه‌هایی هم برای باشندگان کابل مینماید او از مردم می‌خواهد که در مصرف برق در طول سال، اما در فصل زمستان بیشتر صرفه‌جویی کنند.
به‌جای گرم کردن خانه‌ها از انرژی بدیل استفاده کنند تا شهروندان بیشتر خانه‌های‌شان تنویر شود.
درهمین حال عبدالرحمن رحمانی، رییس تجارتی شرکت برشنا در 3 اسد سال جاری در برنامه «حسابدهی دولت به ملت» برای رسانه ها گفت، از مجموع ۴۳۲ میلیون، ۳۵۵ هزار افغانی از نزد مقروضان شرکت برشنا جمع‌آوری و ۷۷ میلیون افغانی آن هنوز بالای زورمندان و سیاسیون حکومت پیشن باقی مانده است.
وی در ادامه گفت: این شرکت در سال گذشته از مشتریان ۳۳ میلیارد و ۱۷۸ میلیون افغانی و از اداره‌های دولتی ۳.۵ میلیارد افغانی جمع‌آوری کرده است.
آقای رحمانی افزود، برشنا در یک سال گذشته، بیش از ۷۰ هزار میتر انالوک را به دیجیتل تبدیل و به‌منظور تقویت سیستم برق‌رسانی، بسته تدارکاتی به ارزش ۱.۷ میلیارد افغانی را ترتیب و به اعلان گذاشته است.
وی همچنان گفت، این شرکت فهرست مقروضان پول صرفیه برق را جمع‌آوری و به ریاست الوزرای حکومت سرپرست فرستاده است که شامل سیاسیون دولت پیشین و زورمندان می‌شوند.
رییس تجارتی برشنا گفت که از مجموع ۴۳۲ میلیون، ۳۵۵ هزار افغانی از نزد مقروضان شرکت برشنا جمع‌آوری و ۷۷ میلیون افغانی آن هنوز بالای زورمندان و سیاسیون حکومت پیشن باقی مانده است.
از سوی هم صفی الله احمدزی، رییس عملیاتی شرکت برشنا در همین برنامه حسابدهی افزود که این شرکت در سال گذشته، از منابع داخلی کشور نزدیک به ۵۰۰ میلیون کیلووات برق تولید که از این میان، ۳.۵ میلیارد افغانی عواید جمع‌آوری کرده است.
احمدزی افزود که سب‌استیشن چمتال در آینده نزدیک به ارزش حدود ۶۰۰ هزار دالر امریکایی افتتاح میشود.
او در ادامه گفت که با افتتاح سب‌استیشن چمتال پرچوی برق شماری از ولایت‌ها کاهش خواهد یافت.
رییس عملیاتی شرکت برشنا میگوید که پس از تسلط حکومت سرپرست تمام پروژه‌های که تمویل کنندگان آنها شرکت‌های بین‌المللی بودند، کار آنها متوقف است.
احمدزی گفت که این پروژه‌ها شامل کاسا یک هزار و پروژه ۵۰۰ کیلووات ترکمنستان میشود و حکومت تلاش دارد تا با تمویل کنندگان این پروژه‌ها گفت‌وگو و در آینده نزدیک کار آنها را آغاز کنند.
به گفته رییس عملیاتی شرکت برشنا، انتقال لین کجکی–قندهار به طول ۱۷۰ کیلومتر توسط انجنیران داخلی به ارزش ۳.۵ میلیون دالر تکمیل شده است.
درهمین حال ملا عبداللطیف منصور سرپرست وزارت انرژی و آب مورخ21 عقرب بخاطر کاهش تعرفه برق به تهران سفر نمود و در دیدار با رئيس عمومی شرکت توانیر جمهوری اسلامی ایران، بر جلوگیری از مشکل پرچوی برق صادراتی ایران به افغانستان تأکید نمود و خواستار کاهش تعرفه این برق شد.
وزارت انرژی و آب با بیان این خبر نوشت، ملا عبداللطیف منصور، سرپرست این وزارت و هیئت همراه اش طی سفر خویش به کشور ایران با انجنیر آرش کردی، رئیس عمومی شرکت توانیر این کشور دیدار کرد و پیرامون انکشاف و توسعه همکاری بیشتردر راستای انرژی برق میان هر دو کشور بحث و تبادل نظر نمود.
سرپرست وزارت انرژی و آب در این دیدار به مشکل پرچاوی برق از سوی کشور ایران در سال جاری اشاره نمود و از آنها خواست که در آینده از بروز همچو مشکلات جلوگیری نمایند و خواستار کاهش تعرفه انرژی برق از جانب کشور ایران گردید.
براساس آمارهای شرکت برشنا، افغانستان هفت هزار میگاوات برق نیاز دارد اما تنها حدود ۲۰۰ میگاوات آن‌را خود تولید می‌کند. برق تولیدی افغانستان تنها ۱۹ درصد نیازمندی کشور را برطرف می‌کند.
بخش عمده‌ی برق افغانستان از منابع وارداتی از کشورهای همسایه تأمین میشود.
در وبسایت شرکت برشنا آمده است که افغانستان بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میگاوات برق از ایران، بین ۷۰ تا ۸۰ میگاوات برق از ترکمنستان، ۵۰ میگاوات برق از تاجیکستان و ۳۸۰ میگاوات برق دیگر از ازبیکستان وارد می‌کند. این رقم در خصوص برخی از کشورها در جریان امسال تغییر کرده است. پیش از این بخش عمده برق افغانستان از تاجیکستان وارد می‌شد. شرکت برشنا مأموریت خود را «عرضه برق مطمئن و محفوظ به قیمت مناسب برای رفاه عامه و توسعه اقتصاد ملی» تعریف کرده است اما پرچوی‌های مداوم برق، قرض‌داری‌های این شرکت و عدم توانایی در جمع‌آوری پول صرفیه‌ی برق نشان می‌دهد که شرکت برشنا در انجام مأموریت خود ناکام مانده است. میزان نارضایتی مردم از برق‌رسانی این شرکت روزبه‌روز بیشتر میشود و این شرکت در جمع‌آوری صرفیه‌ی برق از مقام‌های بلندپایه‌ی ناتوان‌تر.
حامیه نادری
آژانس خبری گردش اطلاعات
