نگاهی به پیشنه شب یلدا و گرامی داشت از آن در افغانستان

شب یلدا آخرین شب ماه قوس و درازترین شب سال میباشد که فردای این شب را (چله) میگویند و در برخی مناطق کشور تجلیل می شود، شب یلدا یا شب چله از دیر زمانی با این سرزمین پیوند دارد و ریشه آن به ۷۰۰۰ هزار سال پیش از امروز میرسد

بلخ نخستین سرزمینی میباشد که تاریخ را به دنیا هدیه داد، یعنی نخستین روز تاریخ از بلخ شروع می شود. به همینگونه آریایی های که در این مرز و بوم زیست داشتند، کشاروز بودند و همیشه کوشش میکردند تا برای بهبود کشاورزی خویش سال و ماه را بدانند.

به همینگونه جشن های زیادی را در هر موسم از سال میگرفتند که از انجمله یکی هم جشن شب یلدا می باشد که تا هنوز در سرزمین ما و در بین پارسی زبانان جهان در آخرین شب فصل خزان از این شب (یلدا) تجلیل میکنند و با روشن نمودن آتش و نهادن میوه های گوناگون مانند تربوز، انار و همچنان شیرینی ها رنگارنگ و قصه خوانی شاهنامه خوانی و فال خوانی با فال حافظ، نیز از رسوم مردم این حوزه بوده و است .

مردم با گفتن قصه های فولکلوریک محلی شان یا با خواندن شاهنامه فردوسی شب را به سحر میبرند . خانواده ها با فال خوانی به دیوان حافظ شیرازی فالی می زند و برای روزهای زمستانی پیش بینی روی اعضای خانواده می گیرد و حاضران در جمع هم اگر ذوق و قریحه شعر و شاعری داشته باشند اشعار خود را می خوانند.

در بعضی از خانواده ها تاحال در شب یلدا برای تازه عروس شان لباس ، شیرینی و غذا های پخته آماده میسازند و شب چله یا شب یلدا را پهلوی هم تا صبح سپری می‌کنند. ضمناً شب نشینی، گوش دادن به قصه هایی که بزرگان خانواده برای کودکان بازگویی میکنند، مصرف آذوقه هایی که بانوان خانه در فصل پر بار آنها را ذخیره کرده اند و پذیرایی حاضرین با انواع خشکبار و میوه های تازه مانند «انار» از رسوم مشترک برگزاری شب یلدا در افغانستان است.

اما از آن جایی که افغانستان در چهار دهه گذشته جنگ های ویرانگری را در سرنوشت مردم خود تجربه کرده است در این سنت کهن با انقطاع نسبی مواجه شده و مردم این سرزمین به خاطر داشتن مشکلات فراوان گاه گاهی نسبت به شب یلدا بی توجه شدند و شاید نسلی در حال حاضر باشند که بیش از نیمی از عمر خود را بدون تجربه چنین شبی سپری کرده باشند.

در دو سال پسین در افغانستان شاید به دلیل مشکلات اقتصادی و نفوذ بعضی نظریات مغرضانه که گویا تجلیل همچنین مناسبت ها پیروی از زردشتیان است تجلیل از این شب خیلی کم رنگ شده و بسیار به ندرت از طرف بعضی خانواده ها این شب تجلیل میشود. اما در بین مردم ایران ، آذربایجان ، ازبکستان و تاجیکستان با همان شور شوق سابق اش تجلیل میگردد .

در حقیقت شب چله یا درازترین شب سال نماد تاریکی و اهریمنی می باشد که فردای آن روز دوباره روزها دراز شده و آفتاب بیشتر می تابد. چرا که در نزد پیشینان شب نماد اهریمن و روز نماد اهوارایی بود.
به همین سبب این شب رابه امید فردا ی روشن تجلیل میکردند.

یلدا چه معنی می دهد؟
یلدا واژه سریانی بوده به معنی زایش مهر یا زایش آفتاب می باشد که این واژه در زمان حکومت ساسانیان وارد سرزمین آریانا شده است که این شب پیوند دارد به ۷۰۰۰ سال پیش از امروز به آیین مهر به باور گذشته ها.

همچنان در زمان گذشته سال را به سه بخش جدا نموده بودند که هربخش آن ۴۰ روز بود و شروع سال را همین فردای شب یلدا میدانستند که بعدها به ۴ بخش جدا شد که هر ۳۰ روز می باشد.

تاثیر شب یلدا بالای دگر اقوام:
امروز در قمست های زیادی از کره خاکی از این شب به نام ها و باور های مختلف پذیرایی میکنند. اما ریشه تمام آنها به همین شب چله می انجامد.
این فرهنگ آریایی از طریق مانویان وارد اروپا شد از اینکه بسیار از اروپایی ها به آیین مهر گرویده بودند همه از این شب تجلیل میکردند. زمانیکه عیسویت ظهور کرد و آهسته آهسته در اروپا نفوذ نمود در سده چهارم میلادی در میان ترسایان به عنوان جشن تولد عیسی به هستی خود ادامه داد.
از اینجا آشکار می شود که عیسویت نتوانست این فرهنگ را ریشه کن کند اما به گونه دیگر و بنام، زاد روز عیسی تا به امروز از این شب بنام کریسمس تجلیل می شود. اما ریشه آن به ۷۰۰۰ هزار سال پیش در بلخ باستان بر می گردد.

شب یلدا در افغانستان که در فرهنگ باستانی این کشور جایگاه ویژه ای دارد طی چهاردهه جنگ و ناامنی با فراموشی هایی همراه شد
جشن شب یلدا نیز مانند نوروز و مهرگان از جمله جشن های تاریخی و تمدنی حوزه فارسی می باشد که در مرز و بوم افغانستان از جایگاه ویژه ای برخودار است.

افغانستانی ها در نظام قبلی شب یلدا را با آیین های ویژه ای به صبح می رسانند تا خود شاهد پیروزی روشنایی بر تاریکی باشند.

به باور شهروندان و کارشناسان افغانستان بزرگداشت از سنت های فرهنگی و تمدنی حوزه فارسی که پیوند عمیق با آیین، اخلاق و فرهنگ مردم این سرزمین دارد، باید برای حفظ آن تلاش کنند.
فهیمه فردوسی استاد در یکی از دانشگاه های خصوصی افغانستان به این باور است که شب یلدا مانند جشن نوروز، سده و مهرگان یکی از پرشکوه ‎ترین جشن‎ها و مناسبت‎های تاریخی و فرهنگی افغانستان بوده است.
به گفته وی در بین «زرتشتیان» ایران باستان، سفره شب یلدا شامل میوه‎های تازه و خشک بود که به افتخار پیروزی «اهورا مزدا بر اهریمن» و یا غلبه روشنایی بر تاریکی ترتیب می ‎یافت.

به گفته بانو فردوسی، شب یلدا درازترین شب سال است و یلدا معنی دراز نیز می دهد و تاریخچه این شب را به تولد حضرت عیسی نیز مرتبط می دانند و مسیحیان این شب را به عنوان تولد عسیی مسیح جشن می گیرند.

به باور موصوف، افغان ها این شب را با خوردن میوه های تازه مانند هندوانه و انار و میوه های خشک جشن می گیرند و مقوله ای وجود دارد که کسی اگر در شب یلدا هندوانه مصرف کند از گرمی تابستان در امان می ماند و تشنه نمی شود.

حمیدالله فاروقی دانشجو ادبیات دانشگاه تعلیم و تربیه کابل در گفتگوی با گردش اطلاعات به این باور است که شب یلدا نماد این است که دراز ترین عمر سیاهی به پایان میرسد و بعد از این روزهای دراز و نور و روشنی بر ظلمت و تاریکی پیروز می شود.
به گفته اقای فاروقی در این شب از محصول دسترنج کشاورزان نیز قدردانی می شودو استفاده از هندوانه به همین معنی است که دستاورد کشاورزان را پاس بدارند و همچنین مصرف تربوز پایان خزان را نیز خبر می دهد یعنی توانایی رویش بر بی حاصلی غلیه می کند و دیگر فصل رویش و تولید محصولات کشاورزان روبرو قرار می گیرد.

موصوف تصریح کرد که آیین شب یلدا در مناطق شمالی افغانستان نسبت به دیگر ولایات جنوبی گرمتر برگزار می شود و مردم این سرزمین در این شب گردهم می آیند تا افراد مسن تجربه های خود را برای دیگر بگویند و کودکان قصه و افسانه های شیرین نیاکان خود را بشنوند و برخی علاوه بر شاهنامه ، اشعار «حمله حیدری» را هم می خوانند که کتابی برای سال های 1180 هجری – قمری حاوی اشعار «راجی کرمانی» در وصف حضرت علی (ع) است.

سارا یفتلی باشنده ولایت بدخشان در گفتگوی با خبرنگار گردش اطلاعات معتقد است که برای فهم پیوستگی های فرهنگی ساکنان کشورهای مناطق جنوب غرب آسیا و آسیای میانه کافی است، مرزها فرضی کنونی میان کشورها را در ذهن نادیده بگیرید و آنگاه خطوط ارتباطی میان ملت ها در این کشورها برایتان به عنوان یک امر طبیعی جلوه می کند.

به گفته وی یلدا در کشورهای آسیای میانه از جمله تاجیکستان، ازبکستان، افغانستان و ایران با ریشه هایی مشترک و یکسان در بستر تاریخ فرهنگی ملت هایشان دنبال شده است.

سیدابوطالب مظفری، شاعر، نویسنده و پژوهشگر کشورمان در گفتگو با شفقنا درباره جشنهای شب یلدا در افغانستان اظهار کرد: از دیرباز رسم شب یلدا در مشرق زمین و حتی مغرب زمین وجود داشته است، منتها در طول تاریخ با نامهای دیگر هم شناخته می شود، در افغانستان شب یلدا بیشتر با نام شب چله شهرت دارد، در هزاره جات به چهل روز اول زمستان «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن را «چله خُرد» نامیده‌اند.

وی افزود: اصطلاح دیگری که در این باره استفاده می شود، روزبازگشت است، که به معنای بازگشت روز یا بازگشت خورشید می باشد. مردم معتقد بوده اند که در صبح روز اول دیماه خورشید که تا آنزمان کوتاه شده بوده و مسیرش سمت شمال را طی می کرده است، به مسیر قبلی خود بازمیگردد و این بازگشت خورشید با طولانی شدن روز همراه بوده و ازینرو برای مردم روزبازگشت نام گرفته است.

مظفری گفت: در این شب مردم دور هم می نشینند و از آنجایی که در این فصل میوه تر در هزاره جات وجود نداشته است، بیشتر با میوه خشک، گندم بریان و جواری تفت داده شده به دورهم نشینی می پرداخته اند و در محافلی که بزرگان و اهل ادب حضور داشته اند، به شاهنامه خوانی، حافظ خوانی و داستان گویی سپری می شده است.

وی با بیان اینکه کلمه یلدا ریشه سریانی دارد، تصریح کرد: مردمان ایران باستان برای ایام و روزهای خاص، اسم هایی می گذاشتند که شب چله یا شب یلدا هم یکی از این روزها و شب هاست.

معنای کلمه یلدا به معنای تولد، زایش و میلاد است، البته به معنای تولد دوباره خورشید و از سوی دیگر در گذشته این روز بعنوان میلاد حضرت مسیح(ع) نیز مشهور بوده که بعدا تغییر کرده است.

وی بیان داشت: اکثر فرهنگ های امروز در واقع ریشه آیینی/مذهبی دارند و رفته رفته به یک فرهنگ و سنت تبدیل شده اند. آیین ها بدلیل اینکه ریشه در باورها و اعتقادات دیرینه مردم دارند، به نوعی حفظ می شوند اما به مرور از آن حالت آیینی و مذهبی خارج شده و به شکل یک رسم، فرهنگ و سنت در می آیند.

شب یلدا مثل جشن نوروز، مهرگان و سایر جشن ها و مراسمات، چنین سرنوشتی را طی کرده است.
استاد مظفری با بیان اینکه این فرهنگ در افغانستان بومی است، عنوان کرد: آنطور که خودم به یاد دارم، این رسم در ارزگان بصورت بسیار جدی در میان مردم نبود، آنهم به این دلیل است که روستاها مشکلات خاص خود را داشتند، لیکن در شهرها چنین مراسماتی رواج داشت و برگزار می شد.
وی با بیان اینکه شب یلدا در ادبیات فارسی زیاد استفاده شده است، گفت: هم با ترکیب شب یلدا و هم درباره کلمه یلدا به مفهوم شب طولانی استفاده شده است. شاعران گاهی از بلندی شب چله گله کرده اند و این شب را شب فراق دانسته اند، از طرفی گاهی شب وصال را طولانی خواسته اند و از این تعبیر استفاده کرده اند، از سوی دیگر شب یلدا در شعرهایی با درونمایه اعتراضی نسبت به حکومتهای ستمگر نیز استفاده شده و شاعر دوران ظلم و ستم را به شبی بی پایان(یلدا) تشبیه کرده اند.
سدیس آریانفر باشنده ناحیه دهم شهرکابل در صحبت با آژانس خبری گردش اطلاعات میگوید: ” از سال ها قبل که من بیاد دارم مردم محل ما از یلدا یادبود می کردند، اما در دوسال گذشته، یادبود از یلدا، کمرنگ بود و فضای اختناق آلود آن زمان نیز در این کمرنگی نقش داشت.”

آقای اریانفر می افزاید: “طی دو دهه گذشته، شب یلدا هر سال در میان مردم شمال افغانستان پر رنگ تر می شد. مثلاً همه ساله در آستانه شب یلدا، جشنواره های شعری از سوی ارگان های فرهنگی برگزار می شد. در مکاتب، دانشگاه ها و آموزشگاه ها مسابقات مقاله نویسی در مورد اهمیت تاریخی و فرهنگی یلدا میان دانشجویان و دانش آموزان راه اندازی می شد. و در شهرها ،نهادهای فرهنگی و اجتماعی با گردهمایی های کوچک و بزرگ به پاسداشت یلدا می پرداختند و مهم تر از همه رسانه های تصویری و صوتی است که ویژه برنامه های برای یلدا نشر مینمودند.”

وی همچنین درباره خوراکی های مرسوم در شب یلدا در میان افغانها نیز اینگونه توضیح میدهد:”تربوز و انار، دو عنصر مهم سازنده ی شب های یلدا افغانستان است، تا حدی که دیروز قیمت تربوز افزایش یافته و در شماری از دکان ها یافت نمیشد.”

ثریا صفدری یکتن از باشنده گان ناحیه سیزدهم شهرکابل در گفتگوی با آژانس خبری گردش اطلاعات افزود: هم اکنون ذهن من میرود به آن شب های زمستان در دهکده کوچک من. به یاد دارم که خانواده ها برای تجلیل از شب یلدا هندوانه یا تربوزهایی را در انبار گندم، یا در کاهدان ویا هم درجای دیگری نگهداری می کردند. غیر از این خوشه های انگور را در تاکها در خریطه هایی (سبد) جا به جا می کردند و به گفته خودشان انگور خریطه می کردند وخریطه ها همین گونه تا شب های زمستان در درختان تاک آویزان می ماند و بعد در شب های زمستان و درشب یلدا از آن می خوردند.

بانو صفدری می افزاید: مردم باور داشتند که خوردن تربوز در شب یلدا سبب می شود تا انسان درتابستان از شمار بیماری ها و به گونه خاص از بیماری محرقه درامان بماند. غیر از این بانوان با سرشته برای شب یلدا توت و چهارمغز و دیگر میوه های خشک نگهداری می کردند ودرشب یلدا از آن می خوردند. دراین شب مردمان تا ناوقت شب می نشستند و از هر دری سخن می گفتند. بدین گونه این شب را خانواده هایی بهتر می توانستند تجلیل کنند که شغل دهقانی داشتند و به گفته خودشان تربوز و میوه های شان دهقانی می بود.

موصوف در ادامه گفت: در دهه های پسین ما شاهد آن هستیم که تلاش های فراوای می شود تا تاریخ را وارونه سازند و بدینگونه حافظه ی فرهنگی و تاریخی مردم را ازمیان بردارند. در این سال‌ها حتی جشن پرشکوه نوروز نیز آماج تیرهای زهرآگین کینه ورزان وبدخواهان نیز بوده است.

امروزه عوامل زیادی وجود دارد که چنین جشن های بازمانده از دوران باستان را در نظر مردم کم رنگ می سازد، این در حالیست که شماری هم با اهداف مشخصی در تلاش آنند تا ریشه ی چنین سنت هایی را از زندگی و باورداشت های مردم برکنند.

عبدالله اکبری یکتن از ساکنین ناحیه یازدهم شهرکابل درصحبت با گزارشگر گردش اطلاعات گفت: در شب یلدا چندین بزرگ خانواده در کنار هم جمع می‎شدند و ضمن بازگو کردن درددل‎ها و احیاناً مشکلات، درصدد پیدا کردن راه‎های بهتر می‌باشند.

وی افزود: در این شب برخی همچنین تصمیم‎های بسیار نیک همانند پیشنهاد ازدواج صورت می‎گیرد و حتی تصمیم‎های مشترک دیگر مانند راه‎اندازی تجارت و فعالیت‎های اقتصادی گرفته می‎شود.

فوزیه سمندری فعال حقوق مدنی در گفتگو آنلاین با خبرنگار گردش اطلاعات گفت: یلدا سابقه‌ای طولانی در تاریخ کهن آریایی‌ها دارد و در مناطق مختلف کشور گرامی داشته می‌شود.
به گفته وی، از این شب در گذشته با شکوه خاصی در بلخ تجلیل می‌شد و اکنون نیز مردم به عنوان یک فرهنگ پسندیده احترام می‌گذارند.

خانم سمندری افزود: “در این شب مردم علاوه بر اینکه سفره خانۀ خود را با میوه های مختلف به ویژه انار و تربوز و دیگر میوه های خشک و تازه می آرایند، بلند ترین شب سال را با خواندن شاهنامه، داستان های مختلف از جمله لیلی و مجنون و هزار و یک شب سپری می کنند.”
وی خاطرنشان کرد که حفظ ارزش‌های فرهنگی کشور، راهی برای ایجاد آرامش و امید برای مردم است و هر قدر که مردم به فرهنگ و داشته‌های تاریخی خود بیشتر رجوع کنند و آنان را زنده نگهدارند، به‌‌ همان اندازه در نزد جوامع دیگر احترام بیشتری خواهند داشت.

فرحت روفیان درباره آمادگی برای شب یلدا گفت: امروز، به بازار رفته و میوه‌های مخصوص شب چله از جمله انار و تربوز را برای سفره امشب آماده کرده است.

وی گفت که در شب چله، شماری از اقارب نزدیک به خانۀ ‌شان می‌آیند و ضمن خوردن میوه، وقت خود را با خواندن شعر و داستان و یادآوری خاطره‌های خوش گذشته سپری می‌کنند.
به گفته موصوف، هر ملتی که به ارزش‌های پسندیدۀ فرهنگ و تاریخ کهن خود بی‌اعتنایی کند، موفقیت نخواهد داشت.

رحیم فضیلت یکتن از ساکنین قلعه فتح الله نیز در گفتگوی با گردش اطلاعات میگوید:”شب چله حالا درافغانستان بگونه کمرنگ تجلیل می‌شود؛ زیرا درد واندوه، فقر و تنگدستی دست به دست هم داده و مانع تجلیل همه جانبه آن در کشور شده است.”
وی افزود: شب ‌نشینی و شعرخوانی از جمله سنت‌های ویژه افغان‌ها در این شب در طول دو دهه گذشته به شمار می‌رفت و وی امیدوار است که با پایان محدودیت های امارت اسلامی، همه اقشار مردم بتوانند از این شب با سرور و خوشی تجلیل کنند.

شفیع الله قانت یکتن از استادان مکتب، در رابطه با سابقه تاریخی تجلیل از شب یلدا در این منطقه با گزارشگر گردش اطلاعات گفت: جشن شب یلدا سابقه‌ای طولانی در تاریخ کهن آریایی‌ها دارد.
وی تصریح کرد: این فرهنگ که بیش تر در کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان امروزی مرسوم است. در گذشته با شکوه خاصی برگزار می‌شد و تا امروز ادامه دارد.

آقای قانت با بیان این که هرچند تجلیل از شب یلدا در افغانستان جنبه رسمی ندارد.؛ گفت: با این حال در گذشته مراسم ویژه‌ای به همین مناسبت از سوی حکومت‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی برگزار می‌شده است.

وی گفت: از گذشته تا سقوط جمهوریت این فرهنگ نیکو در میان خانواده‌ها به یک عرف پسندیده تبدیل شد. و بدون وقفه در میان ملت‌های مختلف رواج یافته است.

وی در رابطه با آداب و رسوم مخصوص این شب در افغانستان اظهار داشت: در این شب مردم با چیدن سفره‌ مخصوص شب یلدا که از میوه و آجیل‌های متنوع تشکیل می‌شود، در کنار بزرگان خانواده این شب را ارج می‌نهند.

اقای قانت تصریح کرد: تربوز و انار میوه‌های مخصوص سفره شب یلدا هستند. این ۲ میوه سرخ رنگ که نمادی از سرخی آفتاب هستند. و نوید دهنده روشنایی در سفره به شمار می‌روند.

حیدرعلی رضایی یکتن از باشندگان ناحیه ششم شهرکابل نیر در صحبت با گردش اطلاعات با اشاره به این که شب یلدا با اولین شب از فصل زمستان و آغاز چله بزرگ مصادف است، افزود: پس از این شب، روزها به سوی طولانی شدن می‌روند و مردم در گذشته معتقد بودند که آفتاب بیش تر می‌درخشد و از ظلمت و تاریکی شب که تعبیر به اهریمن می‌شد، کاسته می‌شود.

وی معتقد است: هر قدر که مردم به فرهنگ و داشته‌های تاریخی خود بیش تر رجوع کنند و آنان را زنده نگه دارند.؛ به همان اندازه در نزد جوامع دیگر احترام بیش تری خواهند داشت.

موصوف در ادامه گفت: ملتی که از نظر قدمت فرهنگی و تاریخی فقیر باشد.؛ یا به این ارزش‌ها بی‌اعتنایی کند.؛ هم چون مرده متحرکی است که فقط نفس می‌کشد و روح ندارد.

محمدقاسم علیپور یکتن از ساکنین شهرک طلایی واقع ناحیه هشتم گفت: مردم در گذشته بر این باور بودند که یلدا، شب تولد خورشید است. و در این شب جنگ اهریمن خدای تاریکی با اهورا مزدا (خورشید) صورت گرفت. که در نهایت خورشید پیروز می‌شود. این جوان بلخی که مطالعات خوبی در ادبیات فارسی و در رابطه با تاریخچه مراسم شب یلدا دارد.؛ گفت: شب یلدا در گذشته به صورت رسمی و از سوی حاکمان وقت تجلیل نمی‌شد. اما این رسم در میان تک تک خانواده‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود و گرامی داشته می‌شد.

علیپور بیان کرد که تجلیل از شب یلدا نه تنها در کشورهایی چون ایران و افغانستان بلکه روسیه و تاجیکستان نیز وجود دارد. نیز گفت: مردم تاجیکستان پس از خوردن هندوانه در شب یلدا پوست آن را بر سرشان می‌گذارند و معتقد هستند که از سردرد در امان می‌مانند.

وی می گوید، که این شب بطور معمول در بین خانواده ها تجلیل می شده و یلدا پایان یک فصل و آغاز فصل دیگر است که آفتاب یک گردش مکمل را می پیماید و به جای می رسد که این سال دوباره آغاز می شود.
وی باور دارد که این آغاز دوباره به معنی جشن نو شدن است.

احمد اسلامیار یکتن از فعالین مدنی می گوید، مردم این سرزمین از طرف روز همواره در تلاش کار و زحمت بوده و جشن های خود را بطور معمول از طرف شب برگزار می کرده اند، به علت اینکه یلدا طولانی ترین شب سال است، در این شب فرصت گفت وگو و دید و بازدید برای خانواده ها را بیشتر فراهم می کرده است.

از نظر موصوف، پس از پایان فصل کار و زحمت های خزانی و رسیدن فصل زمستان و بیکاری مردم زندگی نو را آغاز می کردند و یلدا مظهر همین مسئله است.

وی می گوید، که در این سرزمین کسانی هستند که همواره با داشته های تاریخی و تمدنی این مرز و بوم در تقابل بوده و برای نابودی آن تلاش می کنند.

وی از جشن نوروز به عنوان مثال یادآوری می کند، که با نزدیک شدن فصل بهار و رسیدن نوروز آن را حرام دانسته و برای مانع شدن برگزاری جشن آن، از عنوان های مختلف استفاده می کنند.

به باور موصوف اگر مردم این سرزمین فرهنگ و رسوم گذشته خود را فراموش کنند و آن را از ادبیات فرهنگی و سنتی خود پاک کنند دیگر بی پیشنه خواهند شد.

وی تأکید می کند، که اسلام فرهنگ عمومی همه جوامع اسلامی است اما هر کشوری فرهنگ ویژه ای خود را نیز دارند که در کنار اسلام آن را حفظ کرده اند.

بسم الله محمدی یکتن دیگر از باشندگان شهرکابل می گوید، که یلدا، واژه‌ سریانی و به مفهوم زایش نور است.

به گفته وی، مردم خراسان باستان به اهمیت آفتاب پی برده و با تجربه دریافته بودند که اول دی ‌ماه روز به طرف طولانی شدن می رود و آفتاب بعنوان یک کودک دوباره از دل تاریکی متولد می شود.
وی می گوید، که براساس نوشته های «ابوریحان بیرونی» دلیل برگزاری این جشن همین پیروزی روشنی بر تاریکی یا روز بر شب است.

حامیه نادری
آژانس خبری گردش اطلاعات